Zeedorpenlandschap
Dit is het zgn. "verlaten zeedorpenlandschap". Het zeedorpenlandschap van Egmond is eeuwen (vanaf de 16e eeuw) geleden ontstaan als gevolg van het agrarisch gebruik van de duinen door bewoners van de omliggende nederzettingen. Vee begraasde het duin en delen van het duin werden benut voor het verbouwen van groenten: op geschikte plekken in het duin werden moestuinen aangelegd, soms uitgegraven tot op het grondwater.
Het gebied de Westert en de Bleek is "verlaten zeedorpenlandschap"; het geeft geen actieve agrarische functie meer. In de Wimmenummer Duinen (waar we in mei onze DuinTrailClinic gelopen hebben) is nog "levend zeedorpenlandschap"; volop dieper gelegen duintuintjes (i.v.m. het grondwater) omgeven door aarden wallen.
PWN
Terug naar de Westert en de Bleek: doel van beheerder PWN is het gebied weer terug te brengen in de oorspronkelijke staat met haar oorspronkelijke begroeiing: een open landschap, een plas- en drasgebied. Daartoe heeft jaren geleden een grote schoonmaakactie plaatsgevonden; er is een behoorlijke laag aarde (humus) weggeschraapt om dieper gelegen bodem bloot te leggen. En hierdoor oude zaden, diep verstopt uit lang vervolgen tijden, de gelegenheid te geven weer te ontkiemen.
Er zijn 70 grazers uitgezet, 40 Schotse Hooglanders en 30 Exmoor pony's, om het gebied qua -overwoekerend- grasgroei in toom te houden.
We krijgen 3 "verlaten" duintuinen te zien. De 1e is afgezet; hier kunnen de grazers dus niet grazen. Gevolg: voornamelijk duinriet waardoor andere bloeiers en groeiers geen kans krijgen. De meidoorn en de eik zijn de enige variant op het akkertje. De 2e laat een diversiteit aan grassen en bloemen zien. Op de 3e, deze ligt iets dieper, ontspruit weer ander flora en fauna.
We slingeren door het duin en er wordt veelvuldig halt gehouden om weer een mooie bloem, een rups of een vlinder te bewonderen. Bloemen waar de Duinlopers normaal gesproken hardlopend aan voorbij gaan, omdat we ze simpelweg niet zien of niet (her)kennen.
Bloemen
Zo is daar het geel gebloemde Duinkruiskruid, althans als het niet is kaalgevreten door de zebrarups. Alvorens deze zebrarups zich ontpopt tot de St. Jacobsvlinder doet ie zich ongegeneerd tegoed aan dit kruid.
We bewonderen het prachtige paarsgekleurde Slangenkruid dat nu volop in bloei staat. We horen van het bestaan van de Avondkoekoeksbloem; haar witte bloem ontluikt 's avonds. We maken kennis met de rakker van de akker: de Akkerdistel. We weten voortaan wat het Hazenpootje is, een bloempje klein maar zo zacht als het pootje van de haas. Of de Ogentroost, de Moerasorgis, de Gele Ratelaar, de (witte, paarse, rol en hop) Klaver. En verwar de Rimpelroos, een ware woekeraar, niet met de Duinroos. De Heggenrank wiens knol gebruikt wordt voor hoestdrank. De Beemtkroon, de Duinviool. En de Wilde Tijm hoeft je niet te zien, die ruik je gewoon.
Bessen
In het duin groeien ook 70 (!) soorten bessen. In het najaar is het dan ook een drukte van belang met vogels die hier neerstrijken voor een energierijk bessenmaaltje als ze op weg gaan, tegen de heersende zuidwestenwind in, naar het verre Zuiden. In het voorjaar hebben de terugkerende vogels eiwitten nodig en die vinden ze ook weer in dit prachtige duingebied; dan zijn er volop rupsen te vinden.
Waterrijk
Het laagstgelegen plekje ongeveer in het midden tussen de Westert en de Bleek wordt ook wel Waterrijk genoemd. Onder het aardoppervlak zit een grote zoetwaterbel, die wordt op natuurlijke wijze gevuld met regenwater. Op plekken waar de aardlaag wat dun is, ontsnapt water naar de oppervlakte. Dat heet een "duinrel"; een "duinrel" is een drassige, natte plek. Deze zoetwaterbel wordt ongebruikt gelaten maar dient voor deze omgeving wel als back-up watervoorraad in het geval van calamiteiten. (red: ons kraanwater komt uit het IJsselmeer - waterzuiveringsinstallatie Andijk- en wordt via een tussenstation in Castricum naar onze waterleiding geleidt.)
Galgenberg
Van het laaggelegen plekje lopen we naar een hoge duin, de Galgenberg. Deze duintop met veelzeggende naam is 16 meter hoog. Hier werden vroeger de op Slot 't Hoef veroordeelden afschrikwekkend- goed in het zicht opgehangen.
De Blekerij
Het duingebied de Bleek ontleend haar naam aan "industriële activiteiten". De omstandigheden hier waren ideaal voor het bleken van het linnen van de gegoede burgerij: hoe witter je linnen, hoe rijker je was. Op de nollen (lage duinen, de zgn. "bleekbergen"), onder de zon, in de wind, op het zuurstofrijke buntgras en met behulp van het schone duinwater vond het bleekproces plaats. Rond 1800 kwam het katoen in opkomst én werd het chloor uitgevonden. Dat betekende het einde van de (vervuilende) bleekactiviteiten.
En wist je dat ... het duinzand van de Westert en de Bleek anders van kleur is dan het zand uit de duinen van Schoorl? Het Egmondse duinzand is geler en grover; het Schoorlse zand is kalkarmer en daardoor grijzer van kleur.
GE-WEL-DIG
De 2 uur durende rondleiding vloog voorbij. Iedereen heeft volop genoten en er was een prachtige wisselwerking tussen de groep en de gids: grote belangstelling (groep), veel kennis (gids) en veel ruimte voor vragen.
Ook geïnteresseerd in een duinwandeling?
Voor geïnteresseerden: op woensdagavond 27 juli a.s. (van 19.0 - 21.00 uur) is er een reguliere IVN-Natuurwandeling door dit gebied. Deze natuurwandeling is open voor iedereen (IVN-activiteit).
Wil je verzekerd zijn van deelname, meld je dan van te voren aan bij Greeth Heijne via mwmheijne@gmail.com
